‘Hier komen veel tijdlagen bij elkaar’

SINT-MICHIELSGESTEL - Het idee is al 20 jaar oud, maar dinsdag kon het werk dan eindelijk beginnen. Gedeputeerde Saskia Boelema en directeur Joris Hogenboom van het Brabants Landschap mochten even met een shovel wat zand verplaatsen om het startsein te geven aan het project Bossche Broek Zuid. Op in totaal 350 hectare grond wordt de Gestelse natuur verbeterd.

Door Wim Poels

Bossche Broek Zuid, dat klinkt niet erg Gestels. Die naam is dan ook tegen het zere been van wethouder Peter Raaijmakers. “Het gebied ligt tussen de Dommel, de A2 en de provinciale weg. Helemaal in Sint-Michielsgestel dus. Daarom heb ik het zelf liever over het project Dooibroek”, zegt hij.

Districtsbeheerder Martijn Fliervoet van het Brabants Landschap kwam twintig jaar geleden al op de gedachte dat het goed zou zijn Haanwijk, Sterrenbos en Pettelaar met elkaar te verbinden en de natuur daar te verbeteren. Maar lang niet alle grond was in eigendom van zijn organisatie of bevriende instellingen als Staatsbosbeheer. Het duurde tot 2018 voor er voldoende grond verworven was om het project van de grond te krijgen. Daarna volgden er dus nog zes jaar van overleg en procedures. “Al duurde het natuurlijk ook wat langer omdat corona er nog tussen zat”, legt hij uit.

“Dit is een bijzonder Brabants gebied”, stelt Hogenboom. “Je vindt hier veel historie in een bijzonder landschap. Er lag een kasteel, nu boerderij Oud Herlaar, de linie 1629 loopt erdoor, er liggen drie landgoederen in en er is een fossiele Dommelarm. Waar we nu staan, liep vroeger de die rivier. Er komen dus heel veel tijdlagen bij elkaar. En wij gaan er eentje aan toevoegen.”

‘Natuurherstel’ is een mooi woord, maar wat betekent het in dit geval eigenlijk? Hogenboom noemt florarijke vegetatie in het gras, met nog meer variatie dan er nu al is. Hij heeft een heel lijstje van kengetallen. Het gaat dus in totaal om 350 hectare, waarvan er 280 in het bezit zijn van het Brabants Landschap en 48 van Staatsbosbeheer.

Op in totaal 46 hectare wordt het maaiveld verlaagd. Dat wil zeggen dat het gras dat erop staat en de bovenste laag grond worden afgevoerd. De grond wordt daardoor schraler en de vegetatie rijker. Om water vast te houden, en daarmee te voorkomen dat Den Bosch bij hoog water natte voeten krijgt, wordt in totaal 11 kilometer aan waterlopen gedempt of op zijn minst vernauwd. Er wordt dik 5 kilometer aan dijken hersteld. En dan komt er ook nog 4,5 hectare nieuw bos. Uiteindelijk moet het een ‘natte natuurparel’ worden. Rijk aan natuur dus, maar ook goed om water op te vangen. Hogenboom wil de natuur ‘leesbaar maken’, zoals hij dat noemt. Zo moet bijvoorbeeld straks weer zichtbaar zijn waar de Dommel ooit liep.

Dat de gemeente nog aantrekkelijker wordt door het project, kan wethouder Raaijmakers bevestigen. “Maar ik vind het nu al mooi en dat verbeteren is zeker niet het hoofddoel. Dat is toch echt natuurherstel en waterberging.”

De gemeente zelf is slechts zijdelings bij het project betrokken. Ze heeft bijvoorbeeld de bijbehorende bestemmingsplannen vast moeten stellen en het wegbeheer is een gemeentelijke taak. Daarnaast zijn er ook afspraken gemaakt over het parkeren straks. Zo is er al een parkeerplaats bij de Essche Stroom in Halder gemaakt en er wordt al jaren gepraat over een pontje bij kasteel Maurcik. Ook bij het maken van een extra afrit naar de provinciale weg N617 is de gemeente betrokken.

Rond het vierde kwartaal van dit jaar moet het werk klaar zijn. Dan kan de nieuwe natuur geleidelijk ontluiken.